معیار ارزیابی نتایج حاصل از مطالعات و پژوهش‌های علمی در نظام حل و فصل اختلافات سازمان تجارت جهانی، داوری های سرمایه گذاری و مقررات داوری ایران

گاهی اوقات، در خصوص یک امر موضوعی اختلافی حادث می­شود؛ به‌گونه‌ای که یکی از طرفین با دلایل علمی، صحت آن و دیگری کذب آن را اثبات می­کند. این مقاله با هدف شناسایی رویکرد مراجع حل و فصل اختلافات در سطح داخلی و بین­المللی، به دنبال یافتن پاسخ برای این پرسش است که آن مراجع، چگونه باید آن داده علمی را احراز و به ارزیابی آن بپردازند؟ یافته­های پژوهش حاکی از آن است که در سازمان جهانی تجارت معیار ارزیابی، رکن حل و فصل دعاوی را به بررسی معقول، منطقی و مدلل بودن فرایند کشف نتایج حاصل از مطالعات و پژوهش­های علمی تکلیف کرده است؛ بدون آنکه لازم باشد این مرجع خود به کشف حقیقت علمی بپردازد. دیوان­های داوری سرمایه­گذاری نیز باید به تصمیم­های نهادهای ملی دولت میزبان که در راستای منافع جامعه اتخاذ می­شود، احترام گذارند. به نظر می­رسد مؤثرترین شاخصی که می­تواند این مهم را محقق کند، معیار ارزیابی مبتنی بر احترام است که مراجع قضاوتی را قادر می­سازد جهت احراز واقعیت بدون مداخله در مسائل مربوط به نظم عمومی، اختلاف را حل کنند.